Stamboom de Vries-Bouma, Eikenaar-Brienesse

fotoid: DC1903_Pel_02

 

FEUILLETON.

DE FAMILIE PEL.

2)

KLAAS PIETER PEL, geboren 9 Juni 1772 te Leeuwarden, was bij het overlijden van
zijnen vader op 11 Januari 1797 meerderjarig verklaard, getrouwd en reeds
publiek ambtenaar te Drachten, alwaar hij, -- zegt de kroniek (Red.) -- van alle
functies ontheven, alsnog woont en geniet van de loten en standverwisselingen,
welke hij gedurende tot hiertoe bewandelde en in zijn leven moeten ondervinden,
dewelke al spoedig met hem zijn aangevangen.

Nauwelijks zeven jaar en drie maanden oud zijnde, werd  zijne brave,
onvergetelijke moeder door den dood ontrukt, welke plaats in het volgende jaar
wel door een stiefmoeder werd aangevuld, maar ongelukkig scheen die weinig
kinderliefde te bezitten, ten minste nooit aan hem betoond, om de noodige
wedeliefde voor haar op te wekken. Gelukkig was hij door de natuur met een sterk
lichaam begiftigd, welke zoowel in groei als denkvermogen bij velen van zijn
tijd gelijk in jaren gerekend en geteld kon worden. Na vooraf eerst op een der
meest geroemde stadsscholen onder leiding van den kundigen Pieter de Vos goed
burgelijk  in het leeren, schrijven onderwezen zijnde, heeft hij in den ouderdom
van elf jaar en tien maanden in de maand April des jaars 1781 zijn ouderlijke
woning verlaten, in de hope van het geluk te mogen hebben van er nimmer met der
woon weerom in behoeven te keeren, noch in de gelegenheid te komen om zijn vader
om eenige verderen onderstand lastig te vallen, hetgeen in beide aan zijn wensch
heeft beantwoord, al hebbende sedert dien tijd nimmer weer twee aaneenvolgende
nachten bij zijn vader tehuis geweest, noch om eenigen onderstand gevraagd of
dezelve genoten, als hebbende bij zijn vertrek uit de ouderlijke woning zich
direct gevoegd bij zijn grootvader van moeders zijde, KLAAS ARENDS, destijds
boer en erfgezetenen onder het dorp Bergum, door wien hij gunstig ontvangen en
in zijne boerderij gebruikt werd en hem in de beide eerstvolgende
winterhalfjaren aldaar op de dorpsschool liet gaan, ter verder aanleering, wat
het lezen, schrijven en rekenen betreft; alsmede bij den hervormden predikant
Domine Houwink liet onderwijzen. Bij zijn genoemden grootvader is hij
onafgebroken drie volle jaren gebleven, onder genot van kost en kleding, welke
laatste van weinig beteekenis is geweest, wijl hij het verlaten zijner ouders
door dezelve met zilveren en gouden benedenkleding zoo ruimschoots bedeeld was,
dat er met kleeding in de twee eerste jaren geen ander behoeften dan verstellen
plaats had. In het laatst van de maand Maart 1787 toevallig in kennis komende
met een paardenkooper genaamd Jan Heeres wonende te Abkoude in Noordholland. die
aldaar tevens logement- en stalhouder was en wel bij die gelegenheid dat gemelde
koopman een paard van grootvader kocht, dat twee dagen daarna op Bergumerdam
moest geleverd worden, en aldaar nog acht stuks door hem zouden ontvangen worden,
verzoekende aan grootvader, dat zijn kleinzoon die negen paarden voor hem van
Bergum over de Gorredijk, Joure naar de Lemmer zou transporteeren, alwaar hij aan
met meer ander paarden over de klei met zjn bedienden zich zou bevinden, om dan
gezamelijk met het beurtschip vandaar op Amsterdam en vandaar naar zijn
woonplaats Abkoude te reizen, onder voorwaarde van geen ander genot dan van zes
weken verblijf te bezichting van Holland, Utrecht en reseratie der kosten voor
heen en terugreis, hetgeen met wederkeerig genoegen toegestaan zijnde, is hij op
den bestemden dag met die negen paarden van Bergum vertrokken en zonder eenig
letsel of tegenspoed in den avond van den vierden dag daarmede op zijn
bestemmingsplaats aangekomen en heeft aldaar veel gereisd en afgezien, genoegen
en verdriet gesmaakt, dan wel met Pruisischische troepen, met eenige van dezelve
schermutseld tegen de Hollanders, de behandeling en bloedvloeiing van hun
daarbij bekomen kwetsueren van nabij beschouwd, alsmede de plundering bij
derzelver aanval van eenige voorname huizen, alsook een hevige ziekte van acht
weken doorgestaan hebbende, met onderling goedvinden het bepaald verblijf van
zes weken verlengd tot dat van een jaar en drie maanden en alzoo in de maand
Juni 1778 (??)  vertrokken naar zijn grootvader te Bergum, wien hij in het vonde
jaar Juli heeft verlaten en zich tot Mei 1789 verhuurd voor knecht bij een
greidboer wonende onder het behoor der stad Leeuwarden. Van Mei 1789 tot Mei
1890 heeft hij gewoond bij den logementhouder Teddes van der Teen in de Valk, bij
wien hij zich in zijn ledige tijd zich naarstig in het lezen en schrijven
oefende, ten einde het doel te bereiken om op een kantoor te kunnen worden
geplaatst. Waar hij dan ook alle pogingen daartoe aanwendde, gelukte hem dit
eindelijk door recommandatie van een vriend, die per brief van den heer Hans
Willem Wiarda, seretaris van de grietenij Wonseradeel, wondende te Bolsward,
verzocht was, een geschikt persoon van dezelve als tweede klerk en tevens met
paarden kunnende omgaan, op te sporen, indiens verslag en aanbeveling de
genoemde heer genoegen nam. Direct was het contract klaar,  om op 12 Mei 1790
dien post te komen betrekken, gelijk hij dien te Leeuwarden kon verlaten, bij
de heer Secretaris, die met rijtuig te Leeuwarden zijnde, naar Bolsward is
gereden.

In het eerst kwam het hem daar vreemd en stroef voor, doch door aanmoediging van
zijn patroon, wiens genegenheid en vertrouwen dagelijks toenemende, was spoedig
alles gewend, genietende eene goede behandeling en onderwijs, met belofte van
een spoedige bevordering, zoo maar een gustige gelegenheid daartoe voorkomen
mocht, hetwelk echter geen gevolg scheen te mogen hebben, alzoo genoemde heer in
den avond van den 7 Maart des volgenden jaarts 1791 zich gezond en vrolijk met
zijne vrouw ter rust hebben begeven, door een beroerte werd aangegrepen en direct
het vermogen van spreken en bewegen verloor, en op den 9 Maart in den ouderdom
van 60 jaren overleden is, zoodat door het haastige overlijden de zaken door den
klerk voor hare rekening werden voortgezet, tot zoolang er een opvolger benoemd
en aangesteld was, hetgeen iet zoo spoedig, doch eindelijk volgde door de
benoeming van den heer R. Munter, aan wien het secretariaat en boelgoedsontvang
overgedragen werd, waarna ook de tweede klerk zijne in het vorige jaar
aangevangen diensten voor geeindigd beschouwde, doch op het verlangen van de
weduwe om nog eenige tijd bij haar te blijven ter bevordering van hare belangen,
is hij bij dezelve tot het volgend jaar 1792 gebleven, wanneer hij op derzelver
aanbeveling bij den heer Balju op het eland Ameland onder borgstelling van 6000
gulden, gansch het beheer van strandvonden was aangeboden. Zijne Mejuffrouw
Wiarda was uit eigen bweging klaar voor de borgstelling te zorgen, doch hoe
aannemelijk zulks ook scheen, bedankte hij beleefdelijk, uit oorzaak wanner het
de Fransch armee gelukte onze republiek te vermeesteren.

In Augustus 1795 van den secrataris Muster zijn ontslag bekomende, heeft hij de
stad nog niet direct verlaten, maar bij fatsoenlijke burgerlieden zijn intrek
genomen tot Februari 1796 en dien tijd besteed met kopieeren voor den seretaris
der stad Mr. S. Braaksma en anderen, zich toeleggende om hoogere kennis te
verzamelen, om tot de post van procureur te worden bevorderd, ten einde een vast
bestaan te verwerven, om alzoo het huwelijk te kunnen voltrekken met een aldaar
wonend burgermeisje JANKE PIETERS BUMA, aan wie hij na een langdurige vrijerij
zich verbanden had en met ie hij in het volgende jaar 1796 ook gehuwd is.

In de maand Februari 1796 heeft hij de stad Bolsward verlaten, zich naar
Drachten begeven ter aanvaarding van den opgedragen post van gezworen klerk ter
secretarie van Smallingerland, bij den heer S. F. REIDING, secretaris en
boelgoedsontvanger van de grietenij aldaar, ter vervanging van den vroegeren
klerk M. Aardson, die door ouderdomszwakt zijn ontslag bekomen had. Voorts na
een afgelegd examen in de maand April aldaar tevens aangesteld tot procureur
postuland voor de rechtbank van Smallingeland en ontving genoegzaam ter zelfder
tijd het voor hem vereerende verzoek van de stad Bolsward, om aldaar terug te
komen, met de opdracht der posten fiscaal procureur, vereeend met die van eerste
bode van hunne stad. Na rijp beraad en overleg met zijn verloofde en zijn
secretaris, heeft hij voor die beroeping bedankt en de voorkeur gegeven in het
behoud en voortztting zijner te Drachten bekleede post.

Op den 15 Mei 1796 is KLAAS PIETER PEL in de groote kerk te Bolsward getrouwd
met JANKE PIETERS BUMA, zijnde de oudste dochter van Pieter Gooitzens Buma,
slachter en koopman, en van Aukje Bontjeman, echtelieden te Bolsward. er waren
nog twee dochters in leven, Trijntje en Joukje. Op den 16 Mei 1796 heeft KLAAS
PEL met zijne vrouw de terugreis naar Drachten aangenomen en aldaar de bestemde
woning betrokken. In Mei 1797 kreeg hij nog de post van collaat of ontvanger der
provinciale belating op eigendomsrechtovergang voor bijkoop of sterf, met dat op
jacht, visscherij Smallingerland, hetwelk hij bij afschaffing tot 12 Januari
1806  heeft aangehouden.

Wordt vervolgd.