Tolman, Wiebe 1a

Geboortenaam Tolman, Wiebe
Geslacht mannelijk
Leeftijd bij overlijden 76 jaren, 16 dagen

Gebeurtenissen

Gebeurtenis Datum Locatie Beschrijving Opmerkingen Bronnen
Geboorte 28 oktober 1923 Wijnjeterp Geboorte van Tolman, Wiebe
 
2e wereldoorlog 1940-1945   2e wereldoorlog van Tolman, Wiebe
2a
Overlijden 13 november 1999   Overlijden van Tolman, Wiebe
3a

Ouders

Relatie met de beginpersoon Naam Relatie in deze familie (indien niet door geboorte)
Vader Tolman, Marcus
Moeder Vries, Aaltje de
         Tolman, Wiebe
    Broer     Tolman, Jacobus
    Zus     Tolman, Geertje
    Broer     Tolman, Lieuwe
    Zus     Tolman, NN Markus

Families

    Familie van Tolman, Wiebe en Vries, Geertien de
Getrouwd Vrouw Vries, Geertien de
   
Gebeurtenis Datum Locatie Beschrijving Opmerkingen Bronnen
Huwelijk 21 oktober 1948 Drachten, Dragten Huwelijk van Tolman, Wiebe en de Vries, Gertien
1b
  Kinderen
  1. Tolman, Wilhelmina Aaltje
  2. Tolman, Aaltje
  3. Tolman, Janke
  4. Tolman, Marja

Kenmerken

Type Waarde Opmerkingen Bronnen
Beroep Slager te Wijnjeterp
 
Geloof Gereformeerd
 

Familiekaart

Familiekaart

Stamboom

  1. Tolman, Marcus
    1. Vries, Aaltje de
      1. Tolman, Wiebe
        1. Vries, Geertien de
          1. Tolman, Wilhelmina Aaltje
          2. Tolman, Aaltje
          3. Tolman, Janke
          4. Tolman, Marja
      2. Tolman, Jacobus
      3. Tolman, Geertje
      4. Tolman, Lieuwe
      5. Tolman, NN Markus

Voorouders

Bronverwijzing

  1. Takken en Zijtakken van de Families De Vries en Hoekstra
      • Datum: 10 februari 2009
      • Pagina: 34
      • Datum: 10 februari 2009
      • Pagina: 34
  2. www.wijnjewoude.net
      • Datum: 17 juni 2010
      • Pagina: www.wijnjewoude.net/deban/debanapril2010.pdf
      • Verslag:

        Oorlogsverhalen.
                                                     Ze begrepen ook maar amper wat de
        Deze maand is het mevr. Gerrie Tolman
        de Vries die haar verhaal met ons wil        Duitse soldaten van hen wilden. Vlees,
        delen.                                       worst, spek, maar ze kochten in één keer
        Slechts enkele maanden voor het uitbre-      de hele voorraad op, dat was nog nooit
        ken van de oorlog kwam zij in ons dorp te    gebeurd. Er werd betaald met Duitse
        wonen. Het was niet Gerrie haar eerste       Marken. De waarde hiervan was de fami-
        keus om vanuit Drachten naar “zo'n dorp-     lie Welfing niet bekend en wat moesten ze
        je” te verhuizen.                            met dat Duitse geld. Verslagen stonden
        Maar de ontwikkelingen binnen de familie     ze in hun lege winkel.
        maakten dat de hulp van Gerrie in de huis-
        houding van haar oom en tante nodig          Over de Mouneleane trok de colonne ver-
        werd. Haar oom en tante Frederik en          der naar Ureterp en Drachten. Nederland
        Janke Welfing-van der Laan hadden een        had gecapituleerd en de Duitse bezetters
        slagerij op de Merkebuorren 48. Opa van      gingen de lakens uitdelen. De Duitsers
        der Laan woonde bij hen in. Gerrie haar      kondigden alsmaar nieuwe maatregelen
        broer Joop wilde graag slager worden en      af, die de bevolking troffen.
        hij mocht bij oom Frederik het vak in de     Veel artikelen gingen op de bon, zoals
        praktijk leren. Joop nam zijn bezittingen    brandstof, maar ook levensmiddelen
        onder de arm en ging ook bij de Welfings     zoals vlees en tabak. Om grip te krijgen op
        inwonen. Voor tante Janke die net haar       de hele voedsel voorziening werd het
        tweede kindje had gekregen en boven-         thuis slachten door de Duitsers verboden.
        dien vaak last van migraine had, was dit     Het was in die tijd heel gewoon dat er in de
        een extra belasting. Dit was voor Gerrie's   herfst bij de boeren thuis een varken werd
        moeder de aanleiding om haar dochter         geslacht. Nu moest er centraal geslacht
        ook maar naar Wijnjeterp te sturen om        worden in de noodslachting aan de
        tante te helpen in de huishouding. Het       Mouneleane. Het waren slager Bouma uit
        leven in het dorpje viel voor Gerrie erg     Ureterp en Tolman uit Wijnjeterp die door
        mee, al snel voelde zij zich thuis tussen de de Duitsers werden aangesteld om hier
        jeugd van het dorp. Gerrie raakte met        de zaken te regelen. Het slachtvee werd
        haar buurmeisje Geertje Tolman goed          door de slagers op de markt in Drachten
        bevriend. Zo leerde ze de familie Tolman,    ingekocht en dan lopend naar de slacht-
        die ook een slagerij hadden, goed ken-       plaats in Ureterp gedreven. Als na de
        nen. Met de oudste zoon Wiebe, kreeg ze      slacht keurmeester Noorman zijn werk
        in de oorlogstijd verkering en trouwde ze    gedaan had, ging een deel van de vlees-
        na de oorlog.                                voorraad naar de Duitsers. Het overige
                                                     vlees ging naar de slagers in de omge-
        De komst van de Duitse bezetters kan         ving.
        Gerrie zich nog goed voor de geest halen.    De hoeveelheid vlees die elke slager ont-
        Op de zaterdag voor Pinksteren trok de       ving, hing af van het aantal voedselbon-
        lange stoet van soldaten op fietsen door     nen (voor vlees) die de slager had ingele-
        ons dorp. Bij de slagerswinkel van           verd. Gerrie weet nog goed hoe ze bij
        Welfing stapten enkele Duitsers naar bin-    Welfing dag aan dag, tot vervelens toe, de
        nen. Dat was even schrikken voor de sla-     bonnen van de klanten moesten opplak-
        ger en zijn vrouw die de Duitse taal niet    ken.
        machtig waren.
        Enkele slagers in de omgeving klaagden       king bij de Tolmans gehouden. De
        vanaf nu steen en been over de kwaliteit     gevluchte kon immers weer terug zijn
        van het vlees. Men voelde zich altijd het    gekomen. Met veel gestamp en ge-
        minst bedeeld. Misschien ging het beste      schreeuw kwamen de soldaten binnen.
        deel van het vlees naar de Duitsers. Maar    Ze doorzochten het hele huis opnieuw
        Bouma en Tolman deden het in de ogen         van onder tot boven
        van enkele concurrenten nooit goed. Het      Wat de reden was weet Gerrie niet meer,
        was voor deze slagers een ondankbare         maar die nacht sliep Gerrie bij haar vrien-
        taak.                                        din Geertje thuis. Van het geschreeuw en
                                                     gestamp werden ze wakker en hoorden
        Het was een jongensdroom van de jonge        de soldaten de trap opkomen. Ze waren
        Wiebe Tolman om politieman te worden,        doodsbang en kropen beide diep onder
        maar door de komst van de Duitse over-       de dekens.
        heersers was dit onmogelijk geworden.        Maar belastend materiaal of de vluchte-
        Op het voorgezet onderwijs werden geen       ling werden ook nu niet gevonden.
        examens meer afgenomen. Lessen ging-         Niemand van de familie wist trouwens
        en ook vaak niet door. Dit was de reden      waar Wiebe zat. Het vermoeden was dat
        waardoor Wiebe zonder diploma de Mulo        hij zich in de schuur verborgen hield. Met
        verliet. Op aanraden van zijn vader hielp    angst en beven zag de familie aan hoe de
        Wiebe bij het vele werk in de noodslach-     boel overhoop werd gehaald. Maar geen
        ting. Later op de dag leverde hij bij hun    Wiebe. Pas na enkele dagen kregen de
        klanten de bestellingen af. In de loop van   ouders te horen waar hun zoon zat. Ook
        de oorlog verspreide Wiebe ook illegale      Gerrie die in deze periode al verkering
        blaadjes van het verzet. Deze illegale acti- met Wiebe had wist van niets.
        viteiten waren streng verboden. Koeriers     Wiebe was over het zandpad (de
        moesten altijd erg voorzichtig zijn. Wie op  Loksleane) naar het eerste huis gevlucht.
        heterdaad betrapt werd kon zo doodge-        Toen de vrouw des huizes riep “wat dogge
        schoten worden. Wiebe verstopte de           jim dan ek op ’e dyk” had Wiebe niet het
        blaadjes in de grote mand van de trans-      gevoel dat hij hier moest blijven.
        portfiets onder de producten uit de slage-   Ongezien kwam hij bij de familie Braam,
        rij. Op vaste adressen leverde hij de        hier kon hij niet lang blijven. Bij Hendrik
        blaadjes af. Op een zekere dag stond de      Dijkstra aan de Opperbuorren (Nu Wiljan)
        transportfiets geladen voor de winkel.       vond hij een veilige schuilplaats. In het
        Onder in de mand lagen de blaadjes voor      hooi was een hol gemaakt waar regelma-
        Bakkeveen. Toen Wiebe op het punt            tig onderduikers en zelfs vliegeniers
        stond om te vertrekken zag hij een groep     ondergebracht werden.
        landwachters de Mouneleane uitkomen.         Gerrie bezocht elke zondagmiddag
        Ook de meest fanatieke en gehate             Wiebe op het onderduik adres. Soms was
        Landwachter uit ons dorp was er bij.         het al donker voordat Gerrie naar huis
        Wiebe liet het niet op een confrontatie      keerde. In spertijd slopen ze door de lan-
        aankomen, maar vluchtte weg. De land-        derijen en moesten over een sloot sprin-
        wachters zagen dat er iemand de benen        gen om weer in het dorp te komen. Wiebe
        nam en besloten bij Tolman een kijkje te     had bij de Dijkstra's een goed onderko-
        gaan nemen. De landwachters vonden in        men en bleef hier tot de bevrijding.
        de woning geen bewijs van ongeoorloof-
        de zaken. Gelukkig keken ze niet in de       Een heel ander verhaal wat Gerrie Tol-
        mand van de transportfiets die nog buiten    man vertelde.
        voor de winkel stond.
        Die nacht werd er een tweede huiszoe-
        In 1944 vond er aan de Poaswei een          de hoekje viel de Zijlstra's ook niet op. Na
        wapendropping plaats. Dit waren afspra-     het overlijden van het echtpaar Zijlstra
        ken tussen de geallieerden en het verzet.   bleef dochter Tryn in het huis wonen.
        Zo'n partij wapens moest zo snel moge-      Jaren later trof Wieger Sikkema dochter
        lijk en in het grootste geheim geborgen     Tryn. Wieger herinnerde zich de wapen-
        worden. Of Wieger Sikkema een deel van      voorraad op de zolder en vroeg haar of zij
        deze zending mee nam naar huis is niet      indertijd nog eens wat spullen uit de oor-
        zeker. Wel bezat hij een partij munitie en  log gevonden had? Het antwoord was -
        verstopte het in een hoekje op de zolder.   Nee. De Zijlstra's hadden nooit iets ont-
        Hij timmerde dit zorgvuldig af. De Duitsers dekt. Nu werd het Wieger Sikkema duide-
        zouden het bij een eventuele huiszoeking    lijk dat de munitie nog steeds in het dicht-
        nu niet vinden. Bovendien lag het droog     getimmerde hoekje lag. Hij beloofde Tryn
        en schokvrij opgeslagen. Het verzet maak-   er melding van te maken bij het gemeen-
        te van deze voorraad echter geen            tehuis. Maar de dagen kropen om, en nog
        gebruik, zodat het na de bevrijding in de   steeds geen explosieven opruimings-
        woning achter bleef. Explosieven, ont-      dienst. Tryn kon er niet meer van slapen
        ploffingsgevaar? Wieger Sikkema zat er      en ging op laatst zelf maar naar het
        niet mee. Toen ze jaren na de oorlog hun    gemeentehuis. Waarna de voorraad snel
        woning aan de Merkebuorren 21 verkoch-      werd afgevoerd. “It hie raar mei ús komme
        ten aan de gepensioneerde fam. Zijlstra     kind, sei Tryn, as wy ris brân krige hiene”.
        werd er geen melding van gemaakt. Men
        was het totaal vergeten. Het afgetimmer-    Met dank aan Gerrie Tolman-de Vries.
                                                                                           Annie.

  3. Graftombe
      • Datum: 3 augustus 2010
      • Pagina: Duurswoude