Stamboom de Vries-Bouma, Eikenaar-Brienesse

fotoid: DC1903_Pel_06

FEUILLETON.

DE FAMILIE PEL.

6)

Hermanus Graanstra was een zachtmoedige en tengere jongen, en niet met een sterk
gespierd organisme bedeeld. Nadat hij zich op de plaatselijke school behoorlijk
in het lezen schrijven en cijveren geoefend had, gevoelde hij veel lust voor de
studie, hetwelk geheel met de wensch van zijn voogden overeenkwam. Men besloot,
om hem ter beproeving in de eerste plaats in de beginselen van de Latijnsche
taal te doen onderwijzen door den toenmaligen predikant Wensemius, hetgeen
ongeveer twee jaren duurde. Darna hebben zijne voogden hem, ten einde hem de
beginselen van het Grieksch te doen vatten, ter inwoning uitbesteld bij den
predikant Hendrikus Groeman, destijds te Drogeham, door wien hij mede ongeveer
twee jaren is onderwezen en bij wien hij als huisgenoot zijn wettig verblijf
gehouden heeft. Vandaar is hij door zijn curatoren verplaatst naar de stad
Leeuwarden en bij den burger  wachtmeester Pieter Craus in de kost besteld,
opdat hij zich op de in die stad gevestigde Latijnsche school verder in de voor
het academisch onderwijs gevorderde talen kon bekwamen, waarvoor hij wegens de
reeds opgedane kennis bevoegd bevonden werd om dadelijk op de derde klasse een
aanvang te nemen. Vervolgens ging hij van de derde naar de vierde en vandaar
naar de vijfde of laatste klasse, zoodat hij in den tijd van vijf jaar,
waaronder een geteld moete worden dat geheel afzonderelijk tot het leeren van de
Fransche taal werd besteed, in het jaar 1794 door den hooggeleerden rector den
heer Valeutyn Slothouwer geexamineerd en voor het academisch onderwijs bekwaam
verklaard en daarbij niet alleen, maar ook bij de overgangen tot de vierde en
vijfde schoolklasse wegens zijn getrouwe plichtbetrachting en vlijt en
vorderingen telkens van stadswege met een fraai boekwerk vereerd. Alzoo
toegerust, heeft hij gedurende de groote vacantie in 1794 zich als student op de
hoogeschool te Franeker aangegeven en doen inschrijven en na afloop der genoemde
vacantie in gemeld jaar zich naar die stad begeven ter bevordering van het
gestelde doel, alwaar hij ongeveer vier jaren heeft vertoefd, gedurende welken
tijd hij bestendig heeft gestudeerd, als bepaaldelijk onder de hoogleeraren Dr.
Jacobus Pierson, Tholen, lector in de Mathesus en Prof. J. W. de Crane in de
Algemeene Geschiedenis en de welsprekendheid; Prof. Antonie Chador in de
Physiologie enz; Prof. E. Wassenbergh in de uitlegkunde in het nieuwe testament,
Grieksche dichters der oudheid; Prof. J. H. Verschuur in het Hebreeuwsch,
Joodsche oudheden, profeteeren; Prof. L. Meijer in de natuurkunde; Prof,
Johannes van Voorst in de godgeleerdheid, kerkelijke geschiedenis en
redeneerkunde; hebbende alzoo zijne academische studie met den aanvang der
groote vacantie in het jaar 1797 volbracht, waana hij met loffelijke
getuigschriften voorzien, de stad Franeker heeft verlaten en naar zijn
geboorteplaats Drachten is teruggekeerd, en heeft aldaar zoolang ingewoond bij
zijn zuster Sjoukje, destijds weduwe van wijlen den heer Geert Petrus Geerlings,
totdat hij in 1799 als predikant beroepen en die post aanvaard heeft.

Op den 3 October 1799 is hij door de weleerwaarde zeergeleerde heeren L. Hopjes,
destijds predikant te Ureterp, en Dominee Bernard Brandsma, predikant te
Wijnjeterp, als gecommitteerden uit de classis Heerenveen, over de vereischte
wetenscappen geexamineerd, met het gunstig gevolg, dat hij met roem en met
algemeene stemmen onder de friesche candidaten is aangenomen.

Op 1 Januari 1799 is hij door de floreenplichtigen bevoegde stemgerechtigden in
Scharnegoutum en Loyenga, nabij Sneek, met op twee na algemeene stemmen,
beroepen tot predikant van de hervormde gemeente aldaar, en die roeping
volgende, heeft hij na bekoming van de noodige approbatie, Drachten verlaten en
bezit van de pastoriewoning genomen, zijnde door domine G. Reddingius, predikant
te Dronrijp, bevestigd des voormiddags van Zondag 12 Februari 1799, en des
namiddags van dien dag heeft hij zijn intrede gedaan en alzoo den heiligen
dienst aanvaard met de leerrrede van Johannes' Evangelie, kapittel 4 vers 34:
Jezus zeide enz.

Den tijd van ruim vier en twintig jaren heeft hij de gemeente Scharnegoutum tot
voorganger en herder en leeraar gediend, doch langer liet zijn zwak organisme
het niet toe, waardoor hij tot zijn leedwezen genoodzaakt was, het emeriraat te
verzoeken, wat dan ook door Z. M. den Koning goedgunstig en eervol is toegestaan
met een jaarlijksch pensioen van 500 Nederlandsche guldens, aanvangende met 1
Januari 1824. Op Zondag 1 November 1823 heeft hij zijn afscheid van die gemeente
genomen met de leerrede over Peterus I, vers 25: Maar dit is het woord dat onder
U verkondigd is; waarna hij direct de pastorie ontruimde en Scharnegoutum
verliet en met zijn meublement per schip in zijn geboorteplaats Drachten is
teruggekomen, en onder aanhouding van zijn eigen huishouding zich heeft
neergezet, onder het genot van een, naar zijn zwak organisme te rekenen,
opgeruimdden gemoedstoestand. Bij gunstige weersgesteldheid deed hij tweemaal
daags een kleine wandeling en bij enkele gelegenheden vervulde hij op verzoek
van den een of anderen ambtgenoot alhier of in de nabijheid een preekbeurt. Zijn
overigen tijd besteedde hij in de lectuur van zijn groote bibliotheek in zijne
woning, leefde alzo stil en onbesproken, rein van wandel, vreedzaam, vergenoegd
en geacht. Ter regeling van zijn huishoudelijk bestuur had hij bij zich inwonen
een te Drachten wonende zusters dochter Sara Pel, waarbij nog eene vrouwelijke
bediende was toegevoegd.

Eindelijk, na zijn schoonbroeder Klaas en daarna zijn eenige zuster Sjoukje
overleefd te hebben, die den 19 October van het jaar 1843 ter aarde is besteld,
is Hermanius Graanstra overleden den 5 December 1845 in den ouderdom van
zeventig jaren en te Drachten op het zuider kerkhof begraven in regel 3.

Wordt vervolgd.